به گزارش ملت آزاد و به نقل از: مدار ملی
۱. تعریف جوانان و مطالبات آن‌ها در ایران امروز
در ایران، گروه سنی جوان عمدتاً شامل افراد ۱۵ تا ۲۹ سال می‌شود که بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. مطالبات این قشر، تحت تأثیر تحولات جهانی، فناوری‌های جدید و واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی داخلی، دارای ابعاد مختلفی است:
- مطالبات اقتصادی: مهم‌ترین آن‌ها، اشتغال پایدار و متناسب با تحصیلات، مسکن ارزان‌قیمت، تورم کنترل‌شده و امنیت اقتصادی برای آینده. بیکاری و ناامنی شغلی، از اصلی‌ترین نگرانی‌های جوانان است.
- مطالبات اجتماعی و فرهنگی: دسترسی به آزادی‌های فردی و اجتماعی، فضاهای تفریحی و فرهنگی سالم، امکان بیان دیدگاه‌ها، و احترام به سبک‌های زندگی متنوع.
- مطالبات سیاسی و حکمرانی: شفافیت و پاسخگویی مسئولان، عدالت، مبارزه با فساد، شایسته‌سالاری، و مشارکت بیشتر در فرآیندهای تصمیم‌گیری.
- مطالبات هویتی: در مواجهه با چالش‌های هویتی، جوانان به دنبال یافتن معنا، هدف و ارتباط با ارزش‌های اصیل ایرانی و اسلامی، در عین پذیرش نوآوری و همگامی با جهان هستند.
۲. ماهیت مطالبه‌گری جوانان: فراتر از سیاست سنتی
مطالبه‌گری جوانان در ایران، لزوماً در چارچوب‌های سنتی فعالیت سیاسی (مانند عضویت فعال در احزاب یا مشارکت پررنگ در هر انتخابات) محدود نمی‌شود. بلکه ماهیت آن در حال تغییر و حرکت میان دو قطب سیاست و اجتماع است:
- فاصله از سیاست نهادینه‌شده: بسیاری از جوانان احساس می‌کنند که احزاب و نهادهای سیاسی موجود، نمایندگان واقعی آن‌ها نیستند و یا قادر به پاسخگویی به مطالباتشان نیستند. این عدم اعتماد، منجر به کاهش تمایل به مشارکت در سازوکارهای رسمی سیاسی می‌شود.
- گرایش به مطالبه‌گری اجتماعی و مدنی: به جای درگیری مستقیم در مبارزات حزبی، جوانان بیشتر تمایل به فعالیت در حوزه‌های اجتماعی و مدنی از طریق:
- شبکه‌های اجتماعی: استفاده از پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، تلگرام، توییتر و… برای آگاهی‌بخشی، تبادل نظر، سازماندهی کمپین‌ها و بیان دیدگاه‌های خود. این فضا به آن‌ها امکان می‌دهد که بدون واسطه و با سرعت بالا، پیام‌های خود را منتشر کنند.
- سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs): فعالیت در تشکل‌های غیردولتی با تمرکز بر مسائل خاص مانند محیط زیست، حقوق زنان، کودکان کار، و آسیب‌های اجتماعی.
- کنشگری در فضای شهری: گاهی اوقات مطالبات از طریق اعتراضات و گردهمایی‌های میدانی، به ویژه در واکنش به مشکلات اقتصادی یا اجتماعی، نمود پیدا می‌کند.
- مطالبه‌گری موضوع‌محور: به جای یک ایدئولوژی سیاسی جامع، جوانان ممکن است بر روی مطالبات خاص و مشخصی مانند حذف گشت ارشاد، رفع فیلترینگ، بهبود وضعیت معیشتی یا عدالت در توزیع منابع تمرکز کنند.
- فردگرایی و دغدغه‌های شخصی: در کنار مطالبات عمومی، مسائل شخصی مانند اشتغال، ازدواج، و رفاه فردی نیز بخش قابل توجهی از دغدغه‌های جوانان را تشکیل می‌دهد که می‌تواند بر اولویت‌بندی آن‌ها در مطالبه‌گری تأثیر بگذارد.
۳. آینده ایران؛ چالش‌ها و فرصت‌ها در گرو تعامل با جوانان
نحوه مواجهه با مطالبات جوانان و ادغام آن‌ها در فرآیندهای توسعه‌ای، نقش حیاتی در شکل‌گیری آینده ایران دارد:
- چالش‌ها:
- افزایش ناامیدی و انفعال: اگر مطالبات جوانان به درستی شنیده و پاسخ داده نشود، این امر می‌تواند به ناامیدی عمیق، بی‌تفاوتی سیاسی و حتی مهاجرت گسترده (فرار مغزها) منجر شود.
- انباشت نارضایتی و بحران‌های اجتماعی: عدم کانالیزه کردن صحیح مطالبات، می‌تواند به انباشت نارضایتی‌ها و در نهایت بروز بحران‌های اجتماعی یا سیاسی پیش‌بینی‌نشده منجر شود.
- فاصله میان نسل‌ها و تضعیف سرمایه اجتماعی: درک نکردن متقابل میان نسل حاکم و نسل جوان، می‌تواند شکاف‌های اجتماعی را عمیق‌تر کرده و به تضعیف سرمایه اجتماعی و همبستگی ملی بینجامد.
- فرصت‌ها:
- نیروی محرکه نوآوری و تحول: جوانان با انرژی، خلاقیت و تمایل به نوآوری، می‌توانند محرک اصلی پیشرفت‌های علمی، اقتصادی و اجتماعی باشند.
- افزایش پویایی سیاسی و اجتماعی: مشارکت آن‌ها (حتی به شکل‌های جدید) به پویایی فضای سیاسی و اجتماعی کمک کرده و از رکود و فرسودگی جلوگیری می‌کند.
- تقویت مشروعیت نظام: یک نظام سیاسی که بتواند مطالبات جوانان را درک کرده و به آن‌ها پاسخ دهد، می‌تواند مشروعیت خود را بازسازی و تقویت کند.
- مبارزه با فساد و ناکارآمدی: روحیه عدالت‌خواهی و مطالبه‌گری جوانان، می‌تواند به عنوان یک نیروی نظارتی قوی برای مبارزه با فساد و ناکارآمدی عمل کند.
۴. راهکارهای مواجهه با مطالبه‌گری جوانان و تضمین آینده
برای هدایت صحیح مطالبه‌گری جوانان و تضمین آینده‌ای مطلوب برای ایران، راهکارهای زیر ضروری است:
- پاسخگویی و شفافیت حداکثری: مسئولان باید با صداقت و شفافیت کامل، به مطالبات جوانان پاسخ دهند و از پنهان‌کاری یا انکار مشکلات خودداری کنند.
- ایجاد کانال‌های مؤثر مشارکت: فراهم آوردن بسترهای قانونی و عملی برای مشارکت واقعی جوانان در تصمیم‌گیری‌ها، از جمله در نهادهای مدنی، شوراها، و مجامع تخصصی.
- حل مشکلات اقتصادی: مهم‌ترین گام، حل معضل بیکاری جوانان، کنترل تورم، و ایجاد چشم‌انداز روشن اقتصادی برای آن‌ها.
- تغییر زبان و ادبیات ارتباطی: نهادهای رسمی باید با درک زبان و دغدغه‌های نسل جدید، شیوه ارتباطی خود را تغییر دهند و از ادبیات خشک و رسمی به سمت گفتمانی همدلانه و واقع‌بینانه حرکت کنند.
- سرمایه‌گذاری در فضای مجازی: به جای صرفاً کنترل، باید به پتانسیل‌های فضای مجازی برای ارتباط و مشارکت جوانان توجه شود و با تولید محتوای جذاب و معتبر، به افزایش سواد رسانه‌ای آن‌ها کمک کرد.
- اعتمادسازی و ایجاد امید: با عمل به وعده‌ها، مبارزه با فساد، و نشان دادن اراده واقعی برای اصلاح امور، می‌توان امید از دست رفته را به جوانان بازگرداند و اعتماد آن‌ها را جلب کرد.
- حمایت از کارآفرینی و نوآوری: ایجاد محیطی مناسب برای شکوفایی خلاقیت و کارآفرینی جوانان، به جای محدودیت‌های بیهوده.
نتیجه‌گیری
جوانان و آینده ایران پیوندی ناگسستنی دارند. مطالبه‌گری آن‌ها، چه در اشکال سنتی سیاسی و چه در قالب‌های نوین اجتماعی، زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود. نادیده گرفتن این مطالبات یا تلاش برای سرکوب آن‌ها، می‌تواند بهای سنگینی برای آینده کشور داشته باشد. در مقابل، حکمرانی هوشمندانه با درک ماهیت این مطالبه‌گری، ایجاد کانال‌های مؤثر برای مشارکت، و پاسخگویی به نیازهای اساسی جوانان، می‌تواند این نیروی عظیم را به موتور محرکه اصلی برای توسعه، پایداری و شکوفایی ایران در آینده تبدیل کند.
دیدگاهتان را بنویسید