بازدیدها: 40
او تولّد یافت طنازی کند با الفبای جنون بازی کند
او تولّد یافت گردد نور عین تا شود سرمست از جام حسین(ع)
او تولد یافت تا زینب شود در سخن علّامه مکتب شود
کیست زینب عامل تکمیل عشق بعد زهرا، فارغ‌التحصیل عشق
او به بحر عشق نوح کربلاست عشق او فتح‌الفتوح کربلاست
خلق را زینب‌شناسی نیست نیست فاطمه داند که زینب کیست کیست(1)
حضرت زینب(س) پنجم جمادی الاول سال پنجم هجرت در شهر مدینه و در دودمان مبارکی که سه تن از فرزانگان عرصه معنویت و شایستگان درگاه ربوبیت، یعنی محمد(ص) (پیام‌آور وحی) علی(ع) (پاسدار آیات وحی) فاطمه(س) (مفسر آیات وحی) وجود داشت، پا به عرصه گیتی نهاد. ایشان در سال 17 هجری با فرزند رشید (جعفر طیّار) جناب عبداله که عموزاده‌اش بود ازدواج کرد و ره‌آورد این پیوند خجسته و مبارک چهار فرزند پسر بنام (علی، محمد، عون، عباس) و یک دختر به نام (ام‌کلثوم) بود.(2)
حضرت زینب(س) تجسمی از شجاعت، معلمی برای عفت، الگویی برای صبر و استقامت و نیز عالی‌ترین سرمشق برای پیروان امامت و ولایت به شمار می‌آید، هموکه تا همیشۀ تاریخ، شرف، شهامت و عفت مدیون اوست و انسانیت، شاگرد مکتب آزادی و عفاف او؛ بزرگ بانویی که پیروان و شیفتگان با افتخار نام او را به عنوان آموزگاری برجسته و الگویی شایسته به زبان می‌آورند و سطر سطر زندگی نورانی او را به عنوان زیباترین درس مرور می‌کنند.
در این نوشتار به برخی از مطالب زیبا و نکات دلنشین نویسندگان گرانمایه و اندیشمندان فرزانه پیرامون شخصیت معنوی و نورانی حضرت زینب (س) اشاره کوتاهی می‌نمائیم:
یک دهان خواهم به پهنای فلک تا بگویم وصف آن رشگ ملک
ور دهان یابم چنین و صد چنین تنگ آید در فغان این حنین
این قدر گر هم نگویم ای سند شیشۀ دل از ضعیفی بشکند.(3)
1- اسوه صبر و آموزگار استقامت
اندیشمند گرانمایه مرحوم آیت‌ا… غروی اصفهانی دربارۀ شخصیت مقدس حضرت زینب(س) چنین می‌نویسد:
«چهره‌ام را به جهت قبلۀ خلایق متوجه ساختم، به سوی همان بانویی که مکه به وجود او فضیلت یافت، همان بانویی که نقطه مرکزی دایره جهان در دو قوس صعودی و نزولی است، بانویی که در قوس نزولی کعبۀ مصائب و حوادث تلخ و در قوس صعودی قبلۀ همه خلایق است. در عوالم ملکوت اعلاء ام‌الکتاب است و در صحنه‌های بلا و رنج، مادر مصیبت‌هاست.
پروریدۀ مخزن قداست و طهارت در وقار و عفاف و شرم است مثال او زینب(س) همچون گنج پنهان به وسیله پوشش، حیا و عفت است.
او در بلند همتی و استقامت در برابر دشواری‌های ناگوار، همراز و همنوا و همطراز پدرش علی علیه‌السلام است.
صبر زینب(س) در برابر مصائب شکننده، آنچنان در سطح بالایی است که از عجایب و شگفتی‌ها می‌باشد، بلکه جای آن دارد که به معجزه‌ها بپیوندد، زیرا دیگران از چنان استقامتی عاجز هستند. چرا که زینب(س) عصاره و گل سرسبد مقام ولایت عظمی است، همان ولایتی که وسعت و عمق آن بی‌نهایت است.
2- ولایت معنوی و توکیلی زینب علیهاالسلام
شهید والامقام آیت‌ا… عبدالحسین دستغیب پیرامون موضوع ولایت معنوی حضرتش چنین عبارتی دارد:
«حضرت زینب(س)» به مقامی رسید که با شواهد تاریخی می‌توان گفت وی به نوعی از مقام عصمت دست یافت. از او خطا و گناهی دیده نشد و در تمام ابعاد زندگی به محور تقوی و مدار زهد حرکت کرد. زهد، تقوی و پیروی محض او از خدا، پیامبر گرامی و امام زمانش او را به مقامی رساند که امام حسین(ع) در لحظه‌های آخر حیاتش او را به دلیل بیماری امام سجاد(ع) نائب خاص خود قرار داد و کارها را به خواهرش واگذار کرد، این حرکت امام، بیانگر مقام والای زینب(س) و برخورداری او از ولایت توکیلی است.»(5)
از نشانه‌های دیگر برخورداری زینب(س) از ولایت معنوی این است که آن بانو (مستجاب‌الدعوه) بود و چه بسیار مردم گرفتار و دردمند که محضر حضرت زینب(س) می‌آمدند و از وی برای اجابت دعایشان درخواست دعا می‌کردند.
شخصی از آیت‌ا… سیدابوالحسن اصفهانی خواست جملاتی به عنوان تبرّک برای دیگران نقل نماید. سید فرمود:
«به مردم بگو: هر زمان حاجتمند شدند خدای متعال را به عظمت زینب قسم دهند؛ تا خداوند حاجتشان را برآورد؛ زیرا زینب(س) نزد خداوند بسیار آبرومند است.»
جمال‌السالکین سیدبن طاووس از علمای برجسته شیعه و نویسندگان قرن هفتم هجری در کتاب لهوف پیرامون ولایت معنوی و تکوینی زینب(س) می‌نویسد:
زمان ورود کاروان اسرا به کوفه که مردم آن سرزمین تماشگر سرهای مقدس شهدا و دختران خاندان رسالت بودند وقتی حضرت خواست خطبه بخواند به حاضران اشاره کرد و فرمود:
اُسکتوا یا اهل الکوفه! فارتّدت النفوس و سکنت‌الاجراس کانّها تفرغ من لسان امیرالمومنین علیه‌السلام
در آن هنگام نفسها در سینه‌ها حبس شد و زنگ‌های کاروان آرام گرفتند.(6)
شاعر خوش ذوق مرحوم انور اردبیلی در این زمینه چه عالی سروده است:
مین اوچ یوز ایلدن آرتخدی ایدوبدی خطبه‌ای ایراد کلامین تجزیه تحلیل ایدر هر عارف و استاد
نه تنها دوست؛ دشمن‌لر دیر زهرا ایوین آباد سخن‌سنج و مورخ واله گفتار زینبدی(7)
3- نابغه‌ای بی‌بدیل در خاندان رسالت
فقیه و حکیم عالی قدر حضرت آیت‌ا… سیدرضا صدر(ره) در مقدمه‌ای به کتاب ارزشمند [بانوی کربلا زینب(س)] در رابطه با حضرتش چنین عبارتی دارد:
زینب(س) یکتا زنی که نه تنها در زمان، بلکه در مردان عالم، کمتر نظیرش را می‌توان دید. توانا بانویی که عالی‌ترین نمونه‌ای از شهامت و دلیری، دانش و بینش، کفایت و خردمندی، قدرت روحی و تشخیص موقعیت بوده و هر وظیفه‌ای از وظایف گوناگون اجتماعی را که به عهده گرفت، به خوبی انجام داد. دانشمند بانویی که باید مردان جهان از خوان تعلیماتش بهره برگیرند و از خرمن کمالاتش خوشه‌ها بچینند.
او بانوی بانوان، زینب، دختر امیرالمومنین بود. تاریخ، خانواده‌ای مانند خانوادۀ کوچک علی(ع) سراغ ندارد که تمام افراد آن شخصیت‌هایی باشند که در مسیر تاریخ تاثیری عمیق داشته و تحولی فوق‌العاده ایجاد کرده باشند…. زیرا همۀ افراد آن از بزرگان جهان می‌باشند:
علی(ع) بزرگ است، زهرا(س) بزرگ است، حسن و حسین(ع) بزرگ است، زینب بزرگ است….(8)
4- زینب(س) برترین پاسدار حماسۀ عاشورا
دکتر آنتون بارا، نویسنده هوشمند و خوش‌ذوق مسیحی که شیفته و دوستدار خاندان نبوت است و آثار علمی ارزشمندی دارد از آن جمله «حسین(ع) در اندیشه مسیحیت و زینب(س) فریاد فرمند»؛ در مقدمه کتاب «زینب(س) فریاد فرمند» چنین می‌نویسد:
بیست و پنج سال به بررسی و مطالعه زندگی بانوی ارجمند «زینب(س)» پرداختم تا کتابی در این زمینه بنویسم! زیرا بررسی همۀ ابعاد شخصیت زینب(س) و احاطه بر همه موضع‌گیری‌ها و نقش سازندۀ او در حرکت انقلابی برادرش، از توانایی‌های من بیشتر است بدین جهت هر چه در ژرفای وجود این بانوی فرزانه و مهربان غور و بررسی می‌نمایم احساس تقصیر و کوتاهی می‌کنم.
… اسلام آغازش محمدی و استمرارش حسینی(ع) است، و حماسه کربلا آغازش حسینی(ع) و پایانش زینبی است.(9)
5- زینب(س) زیباترین پرستار کربلا
دکتر عائشه بنت‌الشاطی محقق ژرف‌اندیش و نویسنده برجسته سنی مذهب که قریب شصت اثر عملی و تحقیقی در زمینه‌های گوناگون دارد در کتاب ارزشمند (السیده زینب عقیله بنی‌هاشم) شخصیت والای حضرت زینب(س) و وظیفه بسیار بزرگ او را در پرستاری از بازماندگان حادثه عاشورا این گونه ترسیم می‌نماید:
… عاشورا بالاترین و موثرترین حادثه‌ای است که مذهب تشیّع را بنیاد کرده و آن را مستحکم و پابرجا قرار داده، خونی که در آن کشتار جان‌گداز ریخته شد، تاریخ سیاسی و مذهبی ما را به رنگ خون درآورد، که ما آن را در قتلگاه‌های فرزندان ابوطالب و مجاهدات شیعیان می‌بینیم…
… و اما زینب(س) نخستین بانویی بود که در آن ساعت خطرناک نمایان گردید تا مجروحان را پرستاری کند و با محتضران هم دردی نماید، و برای قربانیان و شهیدانی که قطعه قطعه و پاره پاره در آن بیابان افتاده بودند و مرغان هوا و درندگان وحشی پیکرهایشان را می‌جویدند، بسوزد و اشک بریزد. چه عالی سروده‌اند:
عصر عاشورا به دور خیمه‌ها خطی کشید کودکان را گفت اینجا پادگان زینب است
افسر و سرهنگ و سرلشگر ندارد پادگان کلّ نیروهای اینجا کودکان زینب است
کاخ استبداد را با منطقش ویران نمود تیغ حیدر بسته گویا بر زبان زینب است.
منابع:
1- دیوان خوش‌زاد، صفحه 252
2- دانشنامه حوزوی- زینب از ولادت تا رحلت نوشته محمدکاظم قزوینی، صفحه 55
3- مثنوی مولوی دفتر پنجم، بخش 74
4- وفیات الائمه نوشته علمای بحرین و قطیف جلد یک، صفحه 272
5- زندگانی حضرت زینب، نوشته آیت ا… دستغیب، صفحه 26-24
6- لهوف نوشته سیدبن طاووس، صفحه 192
7- قیام زینب نوشته انور اردبیلی
8- مقدمه کتاب بانوی کربلا زینب، صفحه 10
9- زینب فریاد فرمند نوشته دکتر آنتون بارا، صفحه 19-16
10- السیده زینب عقیله بنی‌هاشم، صفحه 23
دیدگاهتان را بنویسید