به گزارش پایگاه خبری مدار ملی به نقل از تبریز جوان اعتیاد به مواد مخدر همچنان یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌های اجتماعی است که بنیان خانواده‌ها را تهدید کرده و سلامت روانی و جسمی جامعه را به مخاطره انداخته است. کارشناسان و مسئولان آذربایجان شرقی بر این باورند که برای مهار این بحران، نیازمند مشارکت همگانی و اقدام منسجم همه دستگاه‌ها هستیم.
مواد مخدر در ابتدایی‌ترین تعریف، موادی هستند که به‌طور عمده آثار مخربی بر عملکرد مغز داشته و فرد را در معرض وابستگی شدید قرار می‌دهند. هرچند برخی از این مواد در حوزه پزشکی کاربرد دارند، اما مصرف بی‌رویه و خارج از چارچوب آن‌ها، منجر به اعتیاد و بروز عوارض جسمی، روانی و اجتماعی جبران‌ناپذیر می‌شود.
اعتیاد، یک بیماری رفتاری-مغزی
اعتیاد به‌عنوان یک بیماری مزمن مغزی، موجب ناتوانی فرد در کنترل مصرف ماده مخدر حتی با آگاهی از پیامدهای زیان‌بار آن می‌شود. موادی چون الکل، نیکوتین و ماری‌جوانا در این دسته قرار می‌گیرند. مدار پاداش مغز که در ایجاد حس لذت و انگیزش نقش دارد، تحت تأثیر مستقیم مواد مخدر قرار گرفته و باعث تکرار رفتار اعتیادآور می‌شود.
با تداوم مصرف، مغز نسبت به مواد سازگار شده و برای کسب همان احساس اولیه، فرد نیاز به مصرف دُزهای بالاتری دارد؛ فرایندی که به چرخه‌ی باطل اعتیاد منجر می‌شود.
مسئولان چه می‌گویند؟
تراب محمدی، سرپرست استانداری آذربایجان شرقی، در جلسه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان، با تأکید بر ضرورت ریشه‌کنی اعتیاد در جامعه، گفت: «بر اساس قوانین، وظایف مشخصی بر عهده دستگاه‌های مختلف گذاشته شده که باید با جدیت پیگیری شود. مواد مخدر پدیده‌ای خانمان‌سوز و ابزاری طراحی‌شده توسط استعمارگران برای تضعیف جوامع در حال توسعه است.»
وی با اشاره به تجربه موفق مبارزه با کرونا در کشور، افزود: «همانگونه که با همدلی و مشارکت عمومی، بحران کرونا کنترل شد، باید اعتیاد نیز با همان جدیت و انسجام مورد مقابله قرار گیرد.»
وی همچنین اعلام کرد مرکز ماده ۱۶ در تبریز به‌تنهایی پاسخگوی نیاز استان نیست و ایجاد مراکز مشابه در سایر مناطق پرخطر ضروری است.
موقعیت ویژه ایران در مبارزه با مواد مخدر
امیر رنجبر، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان شرقی، با اشاره به موقعیت ژئوپلتیک ایران، گفت: «کشور ما با داشتن دو هزار کیلومتر مرز مشترک با افغانستان و پاکستان، در خط مقدم جبهه جهانی مبارزه با مواد مخدر قرار دارد. در حال حاضر، تولید مواد مخدر در افغانستان به بیش از ۹۰۰۰ تن رسیده است.»
رنجبر با اشاره به رشد جهانی مصرف مواد مخدر، گفت: «بیش از ۲۹۶ میلیون نفر در جهان درگیر این پدیده هستند. ایران با تقدیم بیش از چهار هزار شهید و ۱۲ هزار جانباز، هزینه سنگینی برای دفاع از سلامت جامعه پرداخته است.»
وی با بیان اینکه سالانه ۱۶۷ هزار میلیارد تومان برای مقابله با مواد مخدر هزینه می‌شود، افزود: «با وجود تلاش‌ها، عرضه و مصرف مواد مخدر در برخی محلات همچنان ادامه دارد و دغدغه جدی مردم است. سیاست متوازن باید به کاهش همزمان عرضه و تقاضا بینجامد.»
رویکرد پیشگیرانه، مؤثرتر از درمان
کارشناسان حوزه روانشناسی نیز بر پیشگیری به‌عنوان راهکار اصلی تأکید دارند. روح‌الله سیدمهدوی‌اقدم، روانشناس، با بیان اینکه اعتیاد وابستگی جسمانی و روانی ایجاد می‌کند، گفت: «وابستگی روانی مانند تمایل به تجربه سرخوشی، افراد را وارد چرخه مصرف می‌کند و این وابستگی به‌مراتب خطرناک‌تر است.»
او افزود: «باور غلطی در میان جوانان رایج است که مصرف تفریحی موادی مانند گُل اعتیادآور نیست؛ در حالی‌که حتی مصرف اولیه نیز می‌تواند باعث وابستگی شدید و اختلالات روانی مانند پارانویا و هذیان شود.»
وی با اشاره به نقش محیط خانواده و اجتماع، افزود: «در برخی فرهنگ‌ها قبحی برای مصرف مواد وجود ندارد و نبود این مرز اخلاقی و تربیتی، نوجوانان را مستعد گرایش به اعتیاد می‌کند.»
آموزش، مهارت‌افزایی و درمان نگه‌دارنده
این روانشناس بر آموزش مهارت‌های زندگی مانند «نه گفتن»، «حل مسئله» و «مقابله با بحران» تأکید کرد و گفت: «باید جوانان را از طریق ورزش، سفر، آموزش حرفه و کارگاه‌های روانشناسی بیمه کرد. همچنین استفاده از درمان‌های نگه‌دارنده مانند متادون‌تراپی می‌تواند در کنار خدمات روان‌درمانی، مسیر ترک را برای بیماران هموارتر سازد.»
او خاطرنشان کرد: «برخلاف برخی تصورها، درمان اعتیاد کوتاه‌مدت نیست و نیاز به پیگیری مستمر، توانبخشی بلندمدت و حمایت اجتماعی دارد.»
عزم همگانی برای اجرای برنامه‌ها
با وجود تلاش‌های شبانه‌روزی نهادهای مختلف، هنوز هم اعتیاد در برخی محلات و اقشار ریشه دوانده است. آنچه اکنون بیش از هر زمان دیگری ضروری می‌نماید، عزم همگانی برای اجرای برنامه‌های جامع پیشگیری، گسترش آموزش‌های اجتماعی، ایجاد مراکز درمانی بیشتر و بازنگری در سیاست‌های مقابله با مواد مخدر است.
آذربایجان شرقی، با ظرفیت‌های بالای فرهنگی، اجتماعی و انسانی خود، می‌تواند به الگوی موفقی در مهار و کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از مواد مخدر تبدیل شود؛ به شرط آن‌که مبارزه با این پدیده، اولویتی دائمی و همگانی باقی بماند.
دیدگاهتان را بنویسید